- May 7, 2022 | Category: Independent Directors
Thời điểm Luật Doanh nghiệp năm 2020 (được Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa XIV kỳ hợp thứ 9 thông qua ngày 17/6/2020) bắt đầu có hiệu lực (ngày 1/1/2021) cũng là thời điểm mà các công ty cổ phần sẽ tiến hành đại hội cổ đông hàng năm. Các công ty này sẽ phải đưa vào chương trình nghị sự của đại hội đồng đồng cổ đông nội dung sửa đổi điều lệ cho phù hợp với các quy định mới của luật. Trong đó, vấn đề bầu thành viên độc lập Hội đồng quản trị (HĐQT) cũng là một trong các nội dung quan trọng. Vì so với Luật Doanh nghiệp năm 2014, Luật mới có bổ sung thêm một số nội dung liên quan tới tiêu chuẩn và điều kiện thành viên độc lập HĐQT. Sự điều chỉnh của luật ở nội dung này là không lớn, nhưng lại rất cần thiết và có ý nghĩa quan trọng, nhằm giúp giải quyết một số vướng mắc, bất cập còn tồn đọng của Luật Doanh nghiệp năm 2014. Vì thế, việc nghiên cứu tìm hiểu và phân tích các điều luật liên quan đến qui định này là cần thiết, nhằm giúp doanh nghiệp tháo gỡ được những khó khăn trong quá trình hiểu và áp dụng đúng qui định của pháp luật về hoạt động quản lý và điều hành doanh nghiệp.
Từ khóa: Luật Doanh nghiệp năm 2020, thành viên độc lập, hội đồng quản trị.
1. Một số nội dung có liên quan đến tiêu chuẩn và điều kiện của thành viên độc lập HĐQT theo pháp luật doanh nghiệp
1.1. Khái niệm thành viên độc lập HĐQT
Theo “Bộ Nguyên tắc quản trị công ty theo thông lệ tốt nhất dành cho các công ty đại chúng ở Việt Nam” do Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phát hành vào tháng 8/2019 đã đưa ra định nghĩa về thành viên độc lập HĐQT như sau: “Thành viên HĐQT độc lập (Independent Director) – một thành viên HĐQT độc lập trong hành vi, cá tính, nhận định, và không có mối liên hệ với công ty, với công ty liên quan, với cổ đông lớn (nghĩa là sở hữu từ 1% trở lên cổ phiếu có quyền biểu quyết) hoặc với cán bộ lãnh đạo của công ty mà có thể tác động, hoặc có lý do để can thiệp vào việc đánh giá các hoạt động kinh doanh một cách độc lập của thành viên HĐQT đó vì lợi ích tốt nhất của công ty” [1].
Luật Doanh nghiệp năm 2014 và Luật Doanh nghiệp năm 2020 đều không đưa ra khái niệm hay định nghĩa về thành viên độc lập HĐQT, mà chỉ đưa ra các tiêu chuẩn để cá nhân có thể trở thành viên độc lập HĐQT. Như vậy, chúng ta có thể hiểu thành viên độc lập HĐQT là những người đáp ứng được các điều kiện cụ thể, nhất định đã được Luật Doanh nghiệp quy định và một số yêu cầu khác do điều lệ của mỗi công ty đặt ra.
1.2. Ý nghĩa của việc qui định thành viên độc lập HĐQT
Việc qui định sự có mặt của thành viên độc lập HĐQT mang ý nghĩa như sau:
Thứ nhất, đó là 1 thành viên của HĐQT, tham gia vào hoạt động quản lý, xây dựng chiến lược của công ty cũng như định hướng và kiểm soát công tác quản lý và đưa ra quyết định về những vấn đề không thuộc thẩm quyền của đại hội đồng cổ đông, có chức năng giám sát việc quản lý điều hành công ty.
Thứ hai, thành viên này phải có vị trí độc lập với việc quản lý điều hành công ty. Hay nói khác, họ không tham gia quản lý điều hành công ty với bất kỳ vị trí lãnh đạo nào.
Thứ ba, sự có mặt của thành viên độc lập HĐQT là để thúc đẩy nhận định độc lập của tất cả các thành viên HĐQT và sự liêm chính của hệ thống quản trị, bảo đảm việc ra quyết định độc lập về các vấn đề của công ty và giám sát khách quan phù hợp đối với các hoạt động của ban điều hành được HĐQT ủy quyền thực thi các chính sách do HĐQT phê duyệt trong quá trình tiến hành các hoạt động kinh doanh của công ty. Sự hiện diện của họ trong HĐQT góp phần bảo đảm để việc ra quyết định khách quan hơn, đặc biệt trong các tình huống có xung đột lợi ích[2].
Thứ tư, lợi ích vật chất của thành viên độc lập HĐQT và của công ty cũng cần phải độc lập với nhau; họ không phải là người trực tiếp hoặc gián tiếp sở hữu ít nhất 1% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết của công ty; họ cũng không được phép hưởng lợi ích nào khác ngoài việc hưởng thù lao cho việc làm thành viên độc lập HĐQT.
Như vậy, trong công ty cổ phần, thành viên độc lập HĐQT đóng vai trò đảm bảo tính minh bạch trong các quyết định, ảnh hưởng quan trọng đến chất lượng, hiệu quả hoạt động trong quản trị công ty. Do đó, quy định về thành viên độc lập HĐQT là một trong những quy định có ý nghĩa trong công ty cổ phần.
1.3. Các loại hình tổ chức doanh nghiệp cần có thành viên đôc lập HĐQT
Theo Cẩm nang quản trị công ty của Tổ chức Tài chính thế giới IFC, thành viên độc lập HĐQT là một thông lệ tốt và đóng một vai trò đặc biệt quan trọng. Các thành viên HĐQT độc lập có thể có đóng góp lớn vào những quyết định quan trọng của công ty, đặc biệt là trong việc đánh giá thành tích điều hành công ty, đặt ra các mức thù lao đối với cán bộ điều hành và thành viên HĐQT, rà soát báo cáo tài c